Installeren op de millimeter in stadhuis Groningen

Het monumentale stadhuis Groningen is in twee jaar van energielabel G naar A+++ gegaan. Dat is al een mooie prestatie. Maar nóg knapper is hoe alle installaties in het pand uit 1810 zijn ondergebracht. Een lesje ‘installeren op de millimeter’.

Medio 2020 begon de renovatie van het Groningse stadhuis. Een prachtig klassiek gebouw, van binnen en buiten. Elke ruimte is opgeknapt en er is een splinternieuwe raadszaal op de derde verdieping gebouwd. Het renoveren van zo’n monumentaal pand heeft zijn uitdagingen, zeker als het om de installaties gaat. De ambitie: maak het gebouw zo duurzaam mogelijk. De opgave: waar halen we in hemelsnaam de ruimte vandaan?

Het móet erin
Het Groningse stadhuis is zeker niet klein. Maar een pand van twee eeuwen oud heeft geen royale schachten of verlaagde plafonds om moderne installaties in te verwerken. ‘Toch móet het erin’, zegt Homij’s projectmanager Arend Riemersma. ‘Daarom hebben we het hele gebouw in 3D gezet. Vanuit dat model en met ons eigen vakmansoog hebben we gekeken naar wat er mogelijk is. Het was al snel duidelijk: we zullen ontzettend creatief moeten zijn, maar het gaat net.’

Creatieve oplossingen
Homij heeft alle oude W en E installaties vervangen. Naast het gebouw is een nieuwe bron voor warmte-koudeopslag geboord. Hier zijn twee warmtepompen op aangesloten, die net in de technische ruimte onder de burgerzaal passen. ‘De luchtbehandelingskasten op de derde verdieping zitten er echt op de millimeter in’, aldus Arend. ‘Heel krap, maar het is gelukt.’ Verder was Arends team constant op zoek naar schachten of wat daarvoor door kon gaan: ‘Zo hebben we de oude schoorstenen gebruikt voor de rookgasafvoer van de cv-ketel, die er als backup nog staat, en voor de beluchting van de riolering. Hiermee kregen oude kanalen een nieuwe functie.’

In de stijl van het gebouw
Ondanks het 3D-model kwam Homij regelmatig voor verrassingen te staan. Arend: ‘Er blijkt toch een balk te zitten, of de constructie moet toch worden verstevigd waardoor weer extra ruimtegebrek ontstaat. Het was een constante puzzel van passen en meten. Bovendien mogen in zo’n monumentaal gebouw de meeste installatieonderdelen niet in het zicht zitten. Zichtbare componenten moeten juist weer in de stijl van het gebouw worden gemaakt. Zo hebben we glazen verlichtingsbollen in LED laten maken en is de verlichting in de zalen met handgemaakte armaturen uitgevoerd, passend bij de monumentale uitstraling. De ventilatieroosters in de nieuwe raadszaal zijn zelfs in eikenhout vervat.’

Supertrots
In augustus 2022 is het gerenoveerde stadhuis Groningen opgeleverd. Het gebouw straalt weer in volle glorie en is volledig klaar voor een duurzame toekomst. Maar niemand, die het fraaie stadhuis bezoekt, zal ooit weten hoe moeilijk het was om alle moderne techniek in het oude pand te passen. ‘Maakt niet uit’, zegt Arend. ‘Wij weten het wel. En we zijn er supertrots op!’